ဇွန်လ ၂၆ ရက်၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်။ ကေအိုင်စီ

အရပ်သားအစိုးရ NLD လက်ထက်က ကေအဲန်ယူ-ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးမှ လက်နက်အသစ်တိုးချဲ့တပ်ဆင်သည့်ကိစ္စနှင့် လက်ရှိ ပဋိပက္ခဆက်နွယ်နေသည့် ပြောဆိုချက်အပေါ် ကေအဲန်ယူ ပြောခွင့်ရ ပဒိုစောတောနီးက တုန့်ပြန်ပြောဆိုသည်။

ကေအဲန်ယူပြောခွင့်ရ ပဒိုစောတောနီးက “၂၀၁၈ မှာ တစ်ခုတည်း သောတပ်မတော်ဆိုပြီး တပ်ချုပ်ဘက်က မရမက လုပ်လာတာရှိတယ်။ အဲဒါက ငြိမ်းချမ်း ရေးဖြစ်စဥ်အပေါ် လမ်းချော်သွားတာ။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ ၂ နှစ်ကြာတဲ့အထိ လမ်းမှန်ပြန် ရောက် အောင် ဆွေးနွေးကြတယ်။ အဲဒါကိုထည့်မပြောဘဲနဲ့ မဟုတ်မဟတ်တွေလျှောက်ပြောတယ်။ အဓိက ပြောချင်တာကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဥ်တစ်ခုလုံး ပျက်စီးသွားတာ စစ်တပ်က လောဘဇောတိုက်ပြီး အာဏာသိမ်းလိုက်တာကြောင့်ပဲ။” ဟု တုန့်ပြန်ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီမှ ၃ ရက်တာ ကျင်းပနေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ်တွင် တက်ရောက်လာသူ Myanmar Narr‌ative အဖွဲ့မှ ဦးညိုအုန်းမြင့်က လက်ရှိပဋိပက္ခများနှင့်စပ်လျဥ်း၍ NCA ရေးထိုးပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် တိုင်းရင်းသားများ အထူးသဖြင့် ကေအဲန်ယူ၏ လက်နက်သစ်တပ်ဆင်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည့် အခင်း အကျင်းကိုလည်း ပြန်ကြည့်ရန်လိုကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

” နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခပေါ့နော်။ ၂၀၂၁ ပဋိပက္ခကို အခြေခံပြီးတော့ ဖြစ်လာတယ်လို့ ယေဘုယျပြောပေမယ့်လည်း ကျနော့်အနေနဲ့ကတော့ ၂၀၁၅ နောက်ပိုင်းမှာ တိုင်းရင်းသားတွေက လက်နက်ရဖို့ ပိုပြင်လာတာကို တွေ့ရတယ်။ အဓိက ကေအဲန်ယူမှာ ၂၀၁၈မှာ လက်နက်အသစ်တွေကို တပ်ဆင်တာကို တွေ့ရတယ်။ အဲတော့ ဒီလက်နက်တွေ ဘာကြောင့် တပ်ဆင်တာလဲ ။ ဘာကြောင့် ဒီမိုကရေစီ အစိုးရခေတ်မှာ ဒါတွေဖြစ်လာသလဲဆိုတာ ကျနော်တို့ ပြန်ကြည့်ဖို့လိုပါတယ် “ဟု VOM အင်တာဗျူးတွင် ဦးညိုအုန်းမြင့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဦးညိုအုန်းမြင့်သည် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (လွတ်မြောက်နယ်မြေ) NLD – LA၏ နိုင်ငံခြားရေး တာဝန်ခံအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ဖူးသူဖြစ်သလို ယခင်က KNU နှင့် ရင်းနှီးသည့်ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့သူဖြစ်သည်။ ယခင် ဦးသိန်းစိန် အရပ်သားတစ်ပိုင်းအစိုးရနှင့် NLD အစိုးရလက်ထက်များတွင် စစ်တပ်နှင့် တိုင်းရင်း သားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးအကျိုးဆောင်အဖြစ် ထဲထဲဝင်ဝင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သည့် NCA ကာလ၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဒုတိယအကြိမ် ၂၁ ရာစု ပင်လုံငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံပြီးနောက်ပိုင်းဆွေးနွေး ချက်များအနက် လုံခြုံရေးကဏ္ဍအောက်ရှိ စစ်ကောင်စီဘက်က တောင်းဆိုသည့် တစ်ခုတည်းသော တပ်မတော်ထားရှိရေး အချက်ကြောင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် အစိုးရအဖွဲ့များ နှစ်ဖက်အငြင်းပွားစရာ ရှိခဲ့ဖူးသည်။

ကေအဲန်ယူဘက်ကလည်း ထိုအချက်အပေါ် အရင်းခံပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာတရားဝင် အစည်းအဝေး များတက်ရောက်မှုကို ယာယီရပ်ဆိုင်းကာ အလွတ်သဘောတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများသာ ပြုလုပ် မည်ဖြစ်ကြောင်း ၂၀၁၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလက တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ကေအဲန်ယူနှင့်အစိုးရအဖွဲ့တို့ အလွတ်သဘောဆွေးနွေးမှု ၈ ကြိမ်အပြီး ဆွေးနွေးမှု ပြေလည် ခဲ့သော်လည်း စစ်တပ်က ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် တိုင်းပြည်အာဏာကို အရပ်သားအစိုးရထံမှ သိမ်းယူလိုက် သည်။ ထို့နောက် NCA ပျက်ပြယ်ကြောင်း ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး-CNF၊ ကျောင်းသားတပ်မတော်-ABSDF တို့နှင့် ကေအဲန်ယူက ပူးပေါင်း၍ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း တရားဝင်စာထုတ်ပြန်လာသည်။

ပဒိုစောတောနီးက “ပြဿနာတွေပိုဆိုးလာတာ ဒီလိုလုပ်တဲ့လူတွေရဲ့တာဝန်။ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဥ်ကို အရင်းခံပြဿနာက စရှင်းရမှာ။ အဓိက စစ်တပ်ကနိုင်ငံရေးကနေ စွန့်ခွာရမယ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ သစ်ကို ဆွဲရမယ်၊ ကျူးလွန်သူတွေ တာဝန်ခံရမယ်။ အဲဒီလိုမှမလုပ်ရင် ဘာမှကိုရှင်းလို့ မရဘူးလို့ပဲ ပြောချင်တယ်ဗျာ”ဟု ကေအိုင်စီသို့ ဖြည့်စွက်ပြောသည်။

လက်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ အမျိုးသားစည်းလုံးရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့ဘက်က ဦးဆောင်ပြုလုပ်နေသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ်-၂၀၂၅ ကို ကေအဲန်ယူအပါအဝင် အတိုက်အခံအဖွဲ့များ တက်ရောက်ခြင်းမ ရှိသော် လည်း စစ်ကောင်စီနှင့်ဆက်ဆံရေးရှိနေသည့် ကရင့်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအပါအဝင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အချို့ တက်ရောက်ကြသည်။

ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်မှ ၂၇ ရက်နေ့အထိ လုပ်သွားမည့် ဖိုရမ်တွင် လာမည့်ဒီဇင်ဘာမှာစတင်မည့် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ရေးကိစ္စ၊ ရွေးကောက်ပွဲအလွန်ကိစ္စများကိုလည်း အဓိက ထားဆွေးနွေးသွားကြမည်ဟု စစ်တပ်ထိန်းချုပ်သည့်မီဒီယာများမှ သိရသည်။

စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကလည်း ယမန်နေ့က ညီလာခံအဖွင့်အမှာ စကားပြောရာတွင် ၎င်းတို့ကိုဆန့်ကျင်နေသည့် တိုင်းရင်း သားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့များ ရွေးကောက်ပွဲနည်းလမ်းမှတဆင့် လက်နက်စွန့်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးစကားပြောရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သေးသည်။