မူဖိလစ်စတာ / ကန္တာရဝတီတိုင်း (မ်)

ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်က မြန်မာဒုက္ခသည်တွေအရေးကို ထိုင်းအမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီနဲ့ ပါလီမန်တို့က ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လ ၂၄ ရက် မှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် အကျဉ်းချုပ်တချို့ ထွက်လာပါပြီ။
အဲဒီဆွေးနွေးမှုမှာ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကာလတို၊ ကာလလတ်၊ ကာလရှည် စီမံကိန်း တို့ကို ချမှတ်ရေးဆွဲခဲ့ကြတာဖြစ်ပြီး ရရှိလာတဲ့ အစည်းအဝေးဆုံးဖြတ်ချက် ရလဒ်ကို အတည်ပြုဖို့ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကောင်စီ ဥက္ကဌဆီ တင်းသွင်းရအုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရေတို အစီအမံအနေနဲ့ သြဂုတ်လကနေ စက်တင်ဘာလ အထိ နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အရေးပေါ် ရန်ပုံငွေ ရှာဖွေရမယ်လို့ ဆွေးနွေးထားကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ထိုင်းပြည်ထဲရေးနဲ့ ထိုင်းအုပ်ချုပ်ရေးက လစဥ်သုံးဖို့ ရာထားတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို ကူညီထောက်ပံ့လာခဲ့တဲ့ The Border Consortium(TBC) ရဲ့ ဘတ်ဂျတ်တွေကို နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ လတ်တလော စားနပ်ရိက္ခာအထောက်အပံ့အတွက် ညှိနှိုင်းပြီး သုံးစွဲသွားဖို့လည်း ဆွေးနွေးချက်ရလဒ်မှာ ပါရှိပါတယ်။

ဒုက္ခသည်စခန်း ကော်မတီတွေကတော့ သူတို့အနေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ လတ်တလော စားနပ်ရိက္ခာ အထောက်အပံ့ရရှိရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းမရှိတာကြောင့် လူထုတွေက လအနည်းငယ် တောင့်ခံထားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“အခုတော့ စာရင်းတွေဘာတွေ စတင်ကောက်ခိုင်းနေပြီပေ့ါနော်။ ကျနော်တို့ စခန်းထဲမှာရှိတဲ့ စတင်ပြီးတော့ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ အသက်အရွယ်၊ ဥပမာ ၁၈ , ၁၈ ကနေပြီးတော့ ၆၅ လား အဲလိုမျိုးပေါ့။ စတင်ပြီးတော့ ကောက်ခိုင်းနေပြီ။ ရပ်ကွက်ထဲမှာ လူဦးရေဘယ်လောက်က အလုပ်လုပ်နိုင်နေပြီ။ သူ့ရဲ့ကျွမ်းကျင်မှုက ဘာရှိလဲ။ ဘာတွေ အလုပ်ပိုလုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီဟာတွေ စတင်ပြီးတော့ကောက်နေပြီ” လို့ ကရင်နီဒုက္ခသည်စခန်း ကော်မတီဝင် တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

ဇူလိုင် ၂၄ ရက်ကစတင်တဲ့ ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယား နှစ်နိုင်ငံဖြစ်ပွားမှုအပြီးမှာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားလုပ်သားတွေက နေရပ်ပြန်ကုန်တာကြောင့် ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ်က ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ အစားထိုးလုပ်ကိုင်စေမယ်လို့ ထိုင်းအလုပ်သမားဝန်ကြီးကလည်း ကြေညာထားတာပါ။

အခုလို စခန်းတွင်း အလုပ်သမား စာရင်းကောက်ခံနေတာကလည်း လိုအပ်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေနေရာမှာ အစားထိုးအလုပ်လုပ်ကိုင်စေရေးနဲ့ ပတ်သက်နေလားဆိုတာကိုတော့ သေချာမသိရဘူးလို့ ကရင်နီအမှတ် (၁) ဒုက္ခသည်စခန်းက ကော်မတီဝင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေက (the border consortium- TBC ) ကပေးတဲ့ စားနပ်ရိက္ခာအ‌ထောက်အပံ့ကို နှစ်ပေါင်း ၄၁ နှစ်ကြာ ရယူလာခဲ့တာဖြစ်ပေမယ့် အမေရိကန်သမ္မ ထရမ့်ရဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့က နိုင်ငံတကာအကူအညီပေးအပ်‌ရေး ဆိုင်းငံ့စေမှုအမိန့်ကြောင့် သူတို့ရနေတဲ့ အကူအညီတွေ လုံးဝရပ်ဆိုင်းသွားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေက စားနပ်ရိက္ခာပြတ်တောက်မှုပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ထိုင်းနိုင်ငံအတွင်း တရားဝင် အလုပ်လုပ်ကိုင်တာ ဒါမှမဟုတ် တတိယနိုင်ငံ ခိုလှုံနေထိုင်ခွင့် ဒါမှမဟုတ် နေရပ်ပြန်ပြီး တောင်ယာလုပ်ကိုင်စားသောက်ဖို့က သူတို့ရဲ့ လတ်တလော မျှော်လင့်စရာ ဖြစ်နေပါတယ်။

“အခြေအနေလည်း သိတဲ့အတိုင်းပဲ။ တခါ တစ်မျိုးတစ်မျိုး။ တနေရာ တစ်မျိုးတစ်မျိုး။ အဲလိုမျိုးအခြေနေ မကောင်းတာပဲ ကြားရတော့ နောက်ပြီးတော့ ဗမာပြည်ပြန်မယ်ဆို နံပါတ် ၁ ကနေ ပြန်စရမယ်ဆိုတော့ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အရင်းနှီးမရှိတော့ အဆင်မပြေဘူးလေး” လို့အမှတ် ၁ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ၁၆ နှစ်ကြာနေထိုင်လာတဲ့ အသက် ၄၅ နှစ်ရှိသူ ဒေါ်မယ က ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ကရင်နီပြည်က တော်လှန်ရေးထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေမှာ စစ်တပ်က လေကြောင်းတိုက်ခိုက်တာ၊ လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်တာ၊ ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်တာ၊ ဖမ်းဆီးတာ၊ လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုတာတွေအပြင် စစ်ကျန်လက်နက်တွေဖြစ်တဲ့ ဗုံး၊ မြေမြှုပ်မိုင်း အန္တရာယ်ကိုလည်း နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်ရင်ဆိုင်ဖို့ မရဲကြပါဘူး။

ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့မှာ အကူအညီလုံးဝရပ်သွားပြီဆိုပေမဲ့ စခန်းထဲမှာရှိတဲ့ အထူးလိုအပ်တဲ့သူတွေကိုတော့ ဆက်ပေးသွားမယ်လို့ ကျမတို့ သိရတယ်ပေါ့နော။ အထူးလိုအပ်တယ်လို့ ပြောတဲ့နေရာမှာ ကလေးတွေပါမယ်။ မသန်စွမ်းတွေပါမယ်။ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေလည်းပါမယ်။ မုဆိုးဖို၊ မုဆိုးမ တွေလည်းပါတယ်လို့သိရတယ်ပေါ့နော။ ဒီထဲမှာမှ လုံးဝ အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်းမရှိတဲ့သူကိုပဲ ဦးစားပေးသွားမယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အခက်အခဲလျော့ချနိုင်ဖို့အတွက် နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေကို ဆန္ဒအလျောက် နေရာပြန်လည်ချမှတ်စေမဲ့ အစီအစဥ်ကို လုပ်ဆောင်ပေးသွားဖို့လည်း ထိုင်းနိုင်ငံလုံခြုံရေးကောင်စီကို တင်သွင်းမဲ့ ဇူလိုင် ၂၄ ရက်နေ့ အစည်းဝေး ဆုံးဖြတ်ချက်မှာ ပါရှိပါတယ်။

နယ်စပ်ဒုက္ခသည်စခန်း ၉ ခုမှာ လူဦးရေ တစ်သိန်းကျော် (၁၀၇,၅၀၂ ဦး) ရှိပြီး အများစုက ကရင်နီ နဲ့ ကရင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒုက္ခသည်တွေက စခန်းအတွင်းသာ နေထိုင်ခွင့်ရှိပြီး အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်၊ အပြင်ထွက်သွားလာခွင့်မရှိပါဘူး။

ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက်နေ့မှာ လုံးဝရပ်တန့်သွားတဲ့ စားနပ်ရိက္ခာ‌ထောက်ပံ့မှုကို ပြန်လည်ဖာထေးနိုင်ဖို့ ဒုက္ခသည်လူထုတွေကလည်း တရားဝင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့် ရဖို့ကို မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ အဲဒီလိုလုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့လည်း အရပ်ဖက်အဖွဲ့တွေ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းကော်မတီဝင်တွေကလည်း တောင်းဆိုခဲ့ပေမယ့် ထိုင်းအစိုးရဖက်က အကြောင်းပြန်စာမရသေးဘူးလို့ ကရင်နီအမှတ် (၁) ဒုက္ခသည်စခန်း ဥက္ကဌ မော်မိုးဘူးက ပြောပါတယ်။

“ခရိုင်က မြို့ဝန်နဲ့ တွေ့တဲ့အချိန်မှာ သူ့ဖက်ကလည်း ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် လိုအပ်နေဆဲ လူတွေအတွက်က တစ်ခုခုတော့ လုပ်ရမှာပဲပေါ့နော်။ သူတို့ရဲ့ ဝမ်းစာအတွက်ဆိုတာတော့ အဲလိုမျိုးလမ်းစတော့ သူပြောသွားတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ အထက်က အမိန့်အရ အထက်က ပေးလာမယ့်စာ တရားဝင်ရမှ ဆက်လက်ပြီးမှ လုပ်သွားမယ်လို့ပဲ သူတို့ပြောသွားတယ်” လို့ မော်မိုးဘူး က ပြောပါတယ်။

စားနပ်ရိက္ခာအကြပ်အတည်းနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ နယ်စပ်ဒုက္ခသည်စခန်း ၉ ခုထဲက ကရင်နီဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် (၁) မှာ အိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်းတွေနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာ အခက်အခဲကိုဖြေရှင်းဖို့ တနိုင်တပိုင် ကြိုးပမ်းနေကြပါတယ်။

“နန်းဆွယ်ရှိမှ စားရမယ်။ နန်းဆွယ်မရှိရင်တော့ ဘယ်ရမလဲ။ အလုပ်သွားလုပ်ရင်လည်း ဖမ်းတာပဲရော။ နန်းဆွယ်တစ်ခုပဲ။ အပြင်မှာသွားလုပ်တာမရဘူး။ လက်မှတ်၊ မှတ်ပုံတင်မရှိဘူး။ နန်းဆွယ်ကိုပဲအားကိုးတာ ။ ဟိုမှာ ကြက်သွန်နုတ်တာ၊ စပါးပုတ်တာ၊ စပါးရိတ်တာ အဲလိုပဲ။ ဒါပဲရှိတယ်လေး” လို့ ကရင်နီအမှတ် ၁ ဒုက္ခသည်စခန်းထဲမှာ ၂၉ နှစ်နေလာတဲ့ ဦးတီရယ်က ပြောတာပါ။

နန်းဆွယ် ဆိုတာကတော့ ကရင်နီ ဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် ၁ နဲ့ ၅ မိုင်အကွာမှာရှိတဲ့ ကျေးရွာငယ်လေးတစ်ခုဖြစ်ပြီး ရွာသားတွေက စပါး၊ ကြက်သွန် စတာတွေကို စိုက်ပျိုးရောင်းချကြပါတယ်။ စိုက်ခင်းအတွက် လိုအပ်တဲ့ လုပ်သားတွေကိုတော့ ကရင်နီအမှတ် ၁ ဒုက္ခသည်စခန်းကလူတွေကို နေ့စားခေါ်ကြပါတယ်။ နန်းဆွယ်ကို အလုပ်ထွက်လုပ်တာကလည်း တရားဝင်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

စခန်းထဲက လူတွေက နန်းဆွယ်အထိကို ထွက်လာလို့ရတယ်ဆိုပေမယ့် ကံခေတဲ့နေ့ဆိုရင်တော့ နန်းဆွယ်ရွာထဲထိ ရဲတွေလာစစ်တာနဲ့ တိုးကြပါတယ်။အဲလိုအချိန်မှာ စခန်းထဲက ထွက်လာတဲ့ ဒုက္ခသည်လူထုတွေလည်း အဖမ်းခံရပါတယ်။ ပြစ်မှုအပေါ်မူတည်ပြီး ‌ထောင်ဒဏ်၊ ငွေဒဏ် စသဖြင့် ဆောင်ရပါတယ်။
ဒါက ကရင်နီအမှတ် ၁ ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုထဲ ဖြစ်နေတာမဟုတ်ဘဲ နယ်စပ်တလျှောက်က စခန်း ၉ ခုလုံးကြုံရတဲ့ အဖြစ်အပျက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရက်ကျမသွားရသလောက်ဆိုရင် ဒီစခန်းထဲမှာက ရေတိုစားဝတ်နေရေးအတွက်ဆိုရင် သူတို့ ဝက်မွေးကြတယ်။ အပ်ချုပ်တာတွေ လုပ်ကြတယ်။ ပြီးတော့ တစ်ပိုင်တစ်နိုင် ဆိုင်လေးတွေပေါ့နော။ ဟင်းထုပ်လေးတွေ လုပ်ပြီးရောင်းကြတာတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော။ အဲလိုမျိုးနဲ့ သူတို့ပိုက်ဆံရှာနေကြတာရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ရေရှည်အတွက်ကတော့ အပြင်ထွက်ပြီးတော့ တရားဝင်လက်မှတ်ပေါ့နော။ ထိုင်းအစိုးရကပေးအပ်တဲ့ တရားဝင်လက်မှတ်ကိုယူပြီးတော့ အပြင်ထွက်ခွင့် အလုပ်လုပ်ပိုင်ခွင့် ရဖို့ သူတို့မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။

The post “နယ်စပ်ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အပြောင်းအလဲ” first appeared on Kantarawaddy Times.